Kategori: Makaleler

Arapça “Miftahun” Ne Demek? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Anahtarın Hikâyesi Bir kelime bazen yalnızca bir kelime değildir. “Miftahun” da onlardan biri. Arapça kökenli bu kelime, yüzeyde “anahtar” anlamına gelir; ancak biraz derine inildiğinde, sadece kapıları değil, anlamları, fırsatları ve kalpleri de açtığını fark ederiz. Gelin, “Miftahun” kelimesine hem küresel hem yerel bir gözle bakalım — belki birlikte kendi anlam kapılarımızı da aralarız. — Kelimelerin Yolculuğu: “Miftahun”un Kökleri Arapça “مِفْتَاحٌ” (miftāḥun), “fetaha” fiilinden türemiştir; yani “açmak” anlamına gelir. Dolayısıyla “miftahun”, açan şey, yani “anahtar” demektir. Ancak bu sadece fiziksel bir nesneyi değil, soyut anlamda bir kapıyı, bir anlayışı ya da…

Tertib Ne Demek? Düzenin Maskesi mi, Ak­lın İskele­si mi? Net konuşayım: “tertib” kelimesi kulağa köklü bir ciddiyetle fısıldanan bir sihirli söz gibi geliyor; ama çoğu zaman yalnızca biçimi yücelten bir refleks. Eşyayı hizaya soktuğumuzda düşüncenin de düzeldiğini sanıyoruz. Oysa “tertib”, her zaman zekânın zaferi değil; bazen eleştirel bakışı susturan bir makyaj. Bugün bu kelimenin gölgesine saklananları masaya yatırıyorum: Nedir bu tertib? Niye bu kadar çekici? Ve en önemlisi, ne zaman faydalı, ne zaman baskıcı? Hızlı yanıt: “Tertib”, kökeni Osmanlıca’ya dayanan “dizme, düzenleme, sıralama” fikridir; düşünceyi ve işi akla uygun sıraya koymak kadar, kimi zaman itirazları susturan bir disiplin aracıdır. “Tertib”in…

Gayri Şahsi Ne Anlama Gelir? Sosyolojik Bir Analiz Toplumsal yapılar, bireylerin yaşamını şekillendirirken, sosyal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler de bu yapıları etkiler. Bir araştırmacı olarak, bu karmaşık etkileşimleri anlamaya çalışırken, bazen en basit görünen terimler bile derin anlamlar taşır. “Gayri şahsi” kelimesi de tam olarak bu tür bir terimdir. Sosyolojik açıdan bakıldığında, bu kavram, toplumun bireyleri nasıl tanımladığı, onları hangi işlevlere soktuğu ve nasıl birbirleriyle ilişki kurmalarına olanak tanıdığına dair önemli ipuçları sunar. Bu yazıda, “gayri şahsi”nin toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler çerçevesinde ne anlama geldiğini inceleyeceğiz. Gayri Şahsi Nedir? Gayri şahsi, genellikle kişisel ve özel…

Hamal İşçi mi? Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Adalet Üzerinden Bir İnceleme Hepimiz zaman zaman, ağır işler yaparken “hamal” kelimesini duyarız. Ancak bu kelime sadece fiziksel gücü, kasları ve emeği çağrıştırmaz; aynı zamanda toplumsal cinsiyet, eşitlik ve adalet gibi derin sosyal dinamikleri de içinde barındırır. Hamal, halk arasında genellikle bir işçi, yük taşıyan biri olarak tanımlanır. Ama bu tanımlama, sınıfsal, toplumsal ve cinsiyet temelli kalıplar üzerine inşa edilmiş olabilir mi? Kadınların bu mesleğe dair toplumsal algıları, erkeklerin çözüm arayışları ve bu işin dayandığı eşitsizlikler üzerine bir düşünelim. Toplumsal cinsiyetle ilgili her gün karşılaştığımız birçok önyargı ve kısıtlama, iş gücünde de kendini…

Allah’ın Gazabını Ne Söndürür? Tarihsel ve Akademik Perspektifler Allah’ın gazabı, özellikle İslam kültüründe sıkça tartışılan, derin teolojik ve felsefi bir kavramdır. Birçok inanç sistemine göre, Allah’ın gazabı, zulüm, günah ve Allah’ın emirlerine karşı gelme durumlarında devreye giren bir durum olarak tanımlanır. Ancak, bu kavram sadece korkutucu bir tehditten ibaret değildir; aynı zamanda insanın manevi gelişimi ve toplumların ahlaki yapılarıyla da bağlantılıdır. Peki, Allah’ın gazabını söndüren şey nedir? Tarihsel olarak, bu soruya verilen cevaplar farklılıklar gösterse de günümüzdeki akademik tartışmalar bu soruyu farklı açılardan ele alır. Allah’ın Gazabının Tarihsel Perspektifi İslam’da, Allah’ın gazabı; yalnızca adaletsizlik ve kötülük karşısında devreye giren bir…

Şiddetli Geçimsizlik Nasıl Olur? Bir Felsefi Bakış Felsefe, insan deneyimini anlamak ve evrensel gerçekleri sorgulamak için derinlemesine düşünmeyi gerektirir. İnsanın birlikte yaşama, ilişkiler kurma ve bir arada var olma çabası, her zaman karmaşık ve zorlu bir yolculuk olmuştur. Bu ilişkilerde yaşanan geçimsizlik, çatışmalar ve uyumsuzluklar ise, insanın doğası hakkında birçok soruyu gündeme getirmiştir. Şiddetli geçimsizlik, bir ilişkiyi ya da toplumu sarsan, anlamını yitiren, bazen de yok edici bir güce sahip bir durumdur. Peki, bu şiddetli geçimsizlik nasıl doğar? Neden insanlar birbirleriyle sürekli çatışma halindedir? Bu yazıda, etik, epistemoloji ve ontoloji perspektiflerinden şiddetli geçimsizliği felsefi bir bakışla inceleyeceğiz. Şiddetli Geçimsizlik ve…

Hatun mu Kadın mı? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir İnceleme Hepimiz kelimelere farklı açılardan yaklaşırız. Bir kelime, bir anlam taşımanın ötesinde, bir toplumu, bir kültürü ve hatta bir dönemi yansıtabilir. “Hatun” ve “kadın” gibi iki kelime arasındaki fark, belki de toplumların kadınları nasıl tanımladığını ve onlara nasıl değer biçtiğini gösteriyor. Bugün, “hatun” ve “kadın” terimlerinin kullanımlarına, bunların küresel ve yerel yansımalarına dair bir bakış açısı geliştireceğiz. Hadi gelin, bu tartışmaya derinlemesine bir bakış atalım. Küresel Perspektiften Kadınlık: Evrensel Değerler ve Anlamlar Dünyanın dört bir yanında kadınlık, farklı kültürler ve toplumlar tarafından çeşitli şekillerde tanımlanıyor. Ancak, küresel ölçekte, kadın kelimesi genellikle…

Pike İngilizce Ne Demek? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir İnceleme Güç, İktidar ve Dil: Bir Siyaset Bilimcisinin Bakış Açısı Dilin gücü, toplumsal yapılar üzerindeki etkisi derin ve çok katmanlıdır. Kelimeler sadece iletişimi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda güç ilişkilerini, iktidar dinamiklerini ve toplumsal normları inşa eder. Bu yazıda, günlük dilde sıkça duyduğumuz “pike” kelimesinin İngilizcesini incelemek, aslında siyaset biliminin temel kavramlarına da bir pencere açmak anlamına gelir. Siyaset bilimi, yalnızca devlet yapıları ve yönetim biçimleri üzerine düşünmekle kalmaz; aynı zamanda dilin ve sembollerin toplumsal yapılar üzerindeki etkilerini de araştırır. Bu bağlamda, dildeki bir kelimenin ne anlama geldiği, o kelimenin etrafında şekillenen güç…

Hoşça Kal E Mi? Erkekler ve Kadınlar Arasındaki “Veda” Farkları Veda anları, bazen hayatın en gizemli anlarından biri olabilir. Herkesin veda şekli farklıdır; bazıları duygusal anlar yaratırken, bazıları ise sanki “Bir saniye, ben de bunu çözeyim” diyerek konuyu kapatmak ister. Peki ya erkekler ve kadınlar arasındaki farklar? Yani, “Hoşça kal e mi?” denilen o an nasıl geçiyor? Bunu biraz mizahi bir açıdan ele alalım, çünkü duygusal veda anlarında bile her cinsin kendine özgü bir yaklaşımı olduğu kesin. Hadi, biraz eğlenelim ve bu farkları irdeleyelim. Erkeklerin Çözüm Odaklı Veda Anlayışı: Kısacık ve Net! Erkeklerin veda anındaki yaklaşımı genellikle kısa, öz ve…

Neşretmek Ne Anlama Gelir? Bir Hikâye ile Keşfe Çıkalım Bir sabah, yağmurların toprağı ıslatırken, Melis ve Baran kafelerinde buluşmuşlardı. İki farklı dünyadan gelen, birbirine zıt iki insan… Melis, kelimeleri ve duyguları ciddiye alırken, Baran daha çok çözüm ve mantık peşindeydi. Fakat o gün, ortak bir noktada buluşacaklardı: Neşretmek… Melis, kahvesini yudumlarken, Baran’a dönüp “Biliyorsun değil mi, ‘neşretmek’ kelimesinin ne anlama geldiğini?” diye sordu. Baran başını kaldırıp gülümsedi, “Elbette,” dedi, “Yayımlamak, paylaşmak… Yani bir şeyin başkalarına ulaşması için bir noktadan diğerine gitmesi, değil mi?” Melis, hafifçe başını sallayarak, gözleri uzaklara daldı. “Evet, ama bunun ötesinde bir anlamı olduğunu düşünüyorum. Neşretmek, sadece…